Δευτέρα 14 Φεβρουαρίου 2011

Για τη χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας



Δεν ξέρω ποιοι και πόσοι το πρόσεξαν, αλλά η δημοσκόπηση που παρουσίασε την περασμένη Δευτέρα το Mega είχε ένα εύρημα, που θα πρέπει ιδιαίτερα να προβληματίσει όλους όσοι ασχολούμαστε με τα μέσα ενημέρωσης. Η κοινή γνώμη μάς θεωρεί λιγότερο αξιόπιστους από τους πολιτικούς. Και σε μια περίοδο σαν τη σημερινή είναι ένα εύρημα που δεν λέει απλώς πολλά, τα λέει όλα.
Δεν θα μπω στη διαδικασία του καταλογισμού ευθυνών ανάλογα με το μέσο ενημέρωσης στο οποίο εργάζεται ο καθένας μας. Αλλωστε, αυτονόητο είναι πως σε μια εποχή που κυριαρχεί η τηλεόραση και η δημοσιογραφική λειτουργία κατάντησε να είναι μείγμα σκηνικής παρουσίας και κούφιας μεγαλοστομίας, φυσικό είναι το κύριο βάρος της ευθύνης να πέφτει σ’ εκείνους που έχουν μετατρέψει την ενημέρωση σε σόου και κάποιες φορές την οδηγούν ακόμη και στο επίπεδο του φτηνού ριάλιτι. Αλλά σημασία δεν έχει ποιος φταίει περισσότερο ή λιγότερο. Σημασία έχει αν μπορούμε να ξαναβρούμε ή όχι το δρόμο μιας δημοσιογραφικής λογικής και πρακτικής που χαρακτηριζόταν από περισσότερη υπευθυνότητα απέναντι στα προβλήματα και σεμνότητα απέναντι στον αναγνώστη, τηλεθεατή ή ακροατή.
Εχουν αλλάξει πολλά στη δημοσιογραφία από το ’74 - και ιδιαίτερα από το ’90 - και μετά. Και κυρίως άλλαξαν τα είδωλα. Παλιά ήταν οι σπουδαίοι και οι άξιοι, που χρειάζονταν κόπους δεκαετιών για να φτάσουν στην καταξίωση. Σήμερα είναι οι τηλεαστέρες που ή διακωμωδούν τη δημοσιογραφία ή προβάλλουν προκλητικά ως ειδήσεις τις προσωπικές τους απόψεις ή αυτοανακηρύσσονται σε ειδικούς, σχολιαστές και τιμητές των πάντων. Παλιά οι αριστείς του επαγγέλματος δίδασκαν ήθος και σεμνότητα με τη συμπεριφορά τους. Σήμερα η τηλεοπτική κάμερα αναδεικνύει καλαμοκαβαλάρηδες.
Και μια ακόμη σημαντική αλλαγή: η εφημερίδα ήταν και είναι προϊόν συλλογικής απόδοσης και με βάση αυτή κρινόμαστε πρωτίστως όλοι. Αντίθετα η τηλεόραση ανταμείβει την ατομική επίδοση και, επειδή τα λεφτά είναι πολλά, ο τηλεαστέρας της ενημέρωσης θα κάνει (και κάνει) ό,τι μπορεί για να τα δικαιολογήσει.
Δυστυχώς ο χώρος δεν μας παίρνει για περισσότερα. Αλλά στις περιπτώσεις δεν μετράει τι λέτε ή τι γράφουμε οι δημοσιογράφοι, αλλά αν θα κάνουμε επιτέλους κάτι για ν’ ανακτήσουμε την αξιοπιστία και το κύρος που άλλοτε είχαμε.