Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011

NORMANS - ΝΟΡΜΑΝΔΟΙ


ΝορμανδοίΓύρω στα 880, κάποιοι βίκινγκ εγκαταλείπουν τη Σκανδιναβία και εποικίζουν τις βόρειες ακτές της Γαλλίας, δίπλα στο βασίλειο των Δυτικών Φράγκων. Οι Φράγκοι τους δίνουν το όνομα «Νορμανδοί», δηλ. άνθρωποι απ' το Βορρά. Φοβούμενος τις ληστρικές επιδρομές τους στο εσωτερικό της χώρας, ο βασιλιάς Κάρολος Γ' προσφέρει αυτονομία στα εδάφη τους με αντάλλαγμα την υποταγή τους στο θρόνο. Ο αρχηγός τους Χρολφ (γνωστότερος με το εκλατινισμένο Ρόλλος) δέχεται την πρόταση και το 911 δημιουργείται το πρώτο νορμανδικό κράτος.
Έχοντας πια δική τους αναγνωρισμένη επικράτεια, το μετέπειτα Δουκάτο της Νορμανδίας, οι νορμανδοί ακολουθούν την οδό της ειρηνικής συμβίωσης με τους γείτονές τους. Τα στρατόπεδά τους μετατρέπονται σε πιο μόνιμες εγκαταστάσεις, δημιουργούν οικογένειες, αναμειγνύονται με τον αυτόχθονα πληθυσμό και εγκαταλείπουν τον παγανισμό χάριν του χριστιανισμού. Μετά από λίγες γενιές είναι πια δύσκολο να ξεχωρίσεις ένα νορμανδό από ένα γάλλο.
Για πολλούς η μετάβαση στη νέα κατάσταση είναι δύσκολη, αφού η εγκατάλειψη των «παραδοσιακών» μεθόδων πλουτισμού (πειρατεία, επιδρομές) οδηγεί σε φτώχεια. Η στροφή στη γεωργία δεν αποτελεί διέξοδο για τη μεγάλη πλειοψηφία, επειδή τα πλέον εύφορα εδάφη ανήκαν από πριν σε γάλλους ευγενείς. Αυτό οδηγεί πολλούς μακριά από τη χώρα τους, όπου (διάσημοι για τις ικανότητές τους στο ιππικό) στρατολογούνται σε ξένες δυνάμεις. Από τα τέλη του 10ου αι. παρατηρείται μαζική εγκατάσταση νορμανδών μισθοφόρων στην κεντρική και νότια Ιταλία, για να συμμετάσχουν σε επιχειρήσεις των τοπικών ηγεμόνων εναντίον των σαρακηνών και των βυζαντινών. Κάποιοι από τους απογόνους τους φθάνουν μάλιστα σε ανώτερα αξιώματα, με κορυφαίο το Ρογήρο (Roger) που στέφεται βασιλιάς Σικελίας και Μάλτας το 1130.
Στις αρχές του 11ου αι. το Δουκάτο της Νορμανδίας συσφίγγει τους δεσμούς του με τους αγγλοσάξονες. Λόγω αυτών των σχέσεων, που επιβεβαιώνονται με βασιλικό γάμο, καταφεύγει εκεί η αγγλική βασιλική οικογένεια όταν οι δανοί κατακτούν το νησί (1016). Μεταξύ των φυγάδων είναι και ο νεαρός πρίγκιπας Εδουάρδος ο Ομολογητής, ο οποίος επιστρέφει στην Αγγλία ως βασιλιάς το 1041, φέρνοντας μαζί του ένα ολόκληρο επιτελείο νορμανδών ευγενών. Όταν το 1066 ο Εδουάρδος πεθαίνει, υπάρχουν πολλοί επίδοξοι διάδοχοι από το εξωτερικό. Ο νέος βασιλιάς, ο αγγλοσάξονας Χάρολντ Γκόντβινσον, συντρίβει αρχικά το Χάραλντ Γ' της Νορβηγίας, αδυνατεί όμως να ελέγξει τους Νορμανδούς. Στις 28 Σεπτεμβρίου ο νορμανδός δούκας Γουίλλιαμ αποβιβάζεται στα αγγλικά εδάφη και στις 14 Οκτωβρίου πετυχαίνει την αποφασιστική νίκη στη Μάχη του Χέιστινγκς.
Μετά τη νίκη του ο δούκας στέφεται βασιλιάς της Αγγλίας ως Γουίλιαμ Α' ο Κατακτητής και η νορμανδική αριστοκρατία αντικαθιστά την αγγλοσαξονική. Ο διαχωρισμός μεταξύ νορμανδών και αγγλοσαξόνων συνεχίζει να υφίσταται μέχρι τον Εκατονταετή Πόλεμο (1337-1453), όταν πια όλοι αυτοπροσδιορίζονται απλά ως Άγγλοι και η νορμανδογαλλική γλώσσα των κατακτητών συγχωνεύεται με αυτήν των ντόπιων, δημιουργώντας τη Μέση αγγλική γλώσσα.
Οι Νορμανδοί ήταν οι τελευταίοι που απέσπασαν τη Σικελία απο τους Βυζαντινούς. Στην Ελλάδα είναι γνωστοί για τις επιδρομές που έκαναν στην Κέρκυρα, στο Δεσποτάτο της Ηπείρου και στη Φραγκοκρατούμενη Στερεά Ελλάδα, στις οποίες περιοχές όμως δεν κατάφεραν να στεριώσουν.