Σε... λίμνη με νερό χωρίς αλάτι, χωρίς ψάρια, αλλά με απίστευτα επίπεδα ρύπανσης μετατρέπεται η Μαύρη Θάλασσα, όπως έδειξε η πρώτη πλήρης καταγραφή της περιβαλλοντικής κατάστασης του γειτονικού στην Ελλάδα θαλάσσιου οικοσυστήματος.
Ερευνες που διεξήχθησαν τον περασμένο Αύγουστο από το νεοσυσταθέν Επιστημονικό Δίκτυο για την Αναβάθμιση της Μαύρης Θάλασσας (UBSS) έδειξαν ότι τα αλιεύματα έχουν μειωθεί κατά 82%, τα επίπεδα οξυγόνου στο νερό μετρώνται σε ποσοστό 68% κάτω από τα φυσιολογικά όρια, ενώ η αλατότητά της έχει σχεδόν εκμηδενιστεί, καθώς σημειακά οι μονάδες άλατος έχουν περιοριστεί σε ποσοστό 97%!
«Η κατάσταση στη Μαύρη Θάλασσα έχει φτάσει στο σημείο μηδέν και, δυστυχώς, όπως μας έχει δείξει η επιστημονική εμπειρία, θα είναι αδύνατο να μην επηρεαστεί το Αιγαίο», δηλώνει ο καθηγητής του τμήματος Θετικών Επιστημών των ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Φωκίων Βοσνιάκος, ο οποίος συμμετείχε στις πρόσφατες έρευνες του επιστημονικού κλιμακίου.
Το Επιστημονικό Δίκτυο δημιουργήθηκε στις αρχές του 2010 και αποτελεί πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να διαπιστωθεί το ακριβές μέγεθος της ήδη γνωστής και εμφανούς περιβαλλοντικής υποβάθμισης που έχει υποστεί η Μαύρη Θάλασσα. Ο Φ. Βοσνιάκος βρέθηκε στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου, συμβάλλοντας στις έρευνες. «Το κλιμάκιο στο οποίο συμμετείχα επικεντρώθηκε στις ακτές της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας, και της Ουκρανίας, ενώ υπήρχαν αντίστοιχες επιστημονικές ομάδες στα ανοικτά Ρωσίας και Τουρκίας. Ελέγξαμε σχεδόν τα πάντα, λαμβάνοντας τόσο δείγματα νερού όσο και δείγματα από τα ιζήματα του βυθού», δηλώνει ο καθηγητής.
Τα αποτελέσματα των ερευνών, που δημοσιεύονται για πρώτη φορά από τη Real planet, δείχνουν ότι η χημική ρύπανση αλλά και οι κλιματικές αλλαγές έχουν αλλάξει τη φυσιογνωμία της Μαύρης Θάλασσας. «Τα χημικά στοιχεία που εισρέουν στη θάλασσα μέσω του Δούναβη και των άλλων ποταμών έχουν προκαλέσει το φαινόμενο της ανοξίας, δηλαδή της έλλειψης οξυγόνου. Ο μέσος όρος της περιεκτικότητας οξυγόνου στη Μαύρη Θάλασσα μετρήθηκε στα 34,8 μικρομόρια, ενώ το φυσιολογικό όριο είναι στα 110 μικρομόρια. Τεράστια μείωση έχει υποστεί και η αλατότητα της θάλασσας, η οποία μετρήθηκε κατά μέσο όρο στις 13,9 μονάδες στοιχείων άλατος, έναντι 16,9 που ήταν η τιμή της το 1990. Με έκπληξη διαπιστώσαμε πως σε κάποια σημεία η αλατότητα μετρήθηκε στη μισή μονάδα!. Η αλατότητα βέβαια επηρεάζεται κυρίως από τις κλιματικές αλλαγές και από την άνοδο της θερμοκρασίας των υδάτων της Μαύρης Θάλασσας», αναφέρει ο Φ. Βοσνιάκος.
Ρύποι από το Δούναβη
Η έλλειψη οξυγόνου είναι αποτέλεσμα της διαχρονικής ρύπανσης με χημικά που δέχεται η Μαύρη Θάλασσα. Παλαιότερες έρευνες έχουν δείξει ότι περισσότερη από τη μισή ρύπανση -51%- προέρχεται από τον Δούναβη, τον μεγαλύτερο ποταμό της Ευρώπης. «Ο Δούναβης είναι ο κυριότερος υπαίτιος για την κατάσταση της Μαύρης Θάλασσας καθώς μεταφέρει τη ρύπανση και των 17 κρατών από τα οποία περνά. Εκτός όμως από ρυπογόνα στοιχεία, ο ποταμός μεταφέρει και μεγάλους όγκους ιζήματος, κάτι που τον καθιστά υπεύθυνο για ένα άλλο τεράστιο πρόβλημα, τη διάβρωση των ακτών της Μαύρης Θάλασσας», επισημαίνει ο Φ. Βοσνιάκος.
Ύφαλος από ιζήματα
Οι έρευνες έδειξαν πως τα ιζήματα από τον Δούναβη έχουν δημιουργήσει έναν νέο ύφαλο μέσα στη Μαύρη Θάλασσα. «Αυτός ο ύφαλος έχει αλλάξει εντελώς τη ροή των θαλάσσιων ρευμάτων», τονίζει ο καθηγητής, προσθέτοντας πως σε σχέση με το 2009 η αύξηση του επιπέδου της θάλασσας μετρήθηκε στα 23,5 εκατοστά.
Τα συμπεράσματα του Επιστημονικού Δικτύου για την Αναβάθμιση της Μαύρης Θάλασσας είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, ωστόσο είναι αμφίβολο εάν θα αποτελέσουν αφορμή για την ανάληψη δράσης εναντίον της ρύπανσης. Μέχρι σήμερα, η Επιτροπή της Μαύρης Θάλασσας, που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη, έχει αυστηρά συμβουλευτικό χαρακτήρα. Για να υπάρξει βελτίωση της κατάστασης, θα πρέπει να αποκτήσει και εκτελεστικό ρόλο, κάτι όμως που φαντάζει δύσκολο, δεδομένων των πολιτικών συνθηκών στα κράτη της περιοχής.
Ερευνες που διεξήχθησαν τον περασμένο Αύγουστο από το νεοσυσταθέν Επιστημονικό Δίκτυο για την Αναβάθμιση της Μαύρης Θάλασσας (UBSS) έδειξαν ότι τα αλιεύματα έχουν μειωθεί κατά 82%, τα επίπεδα οξυγόνου στο νερό μετρώνται σε ποσοστό 68% κάτω από τα φυσιολογικά όρια, ενώ η αλατότητά της έχει σχεδόν εκμηδενιστεί, καθώς σημειακά οι μονάδες άλατος έχουν περιοριστεί σε ποσοστό 97%!
«Η κατάσταση στη Μαύρη Θάλασσα έχει φτάσει στο σημείο μηδέν και, δυστυχώς, όπως μας έχει δείξει η επιστημονική εμπειρία, θα είναι αδύνατο να μην επηρεαστεί το Αιγαίο», δηλώνει ο καθηγητής του τμήματος Θετικών Επιστημών των ΤΕΙ Θεσσαλονίκης, Φωκίων Βοσνιάκος, ο οποίος συμμετείχε στις πρόσφατες έρευνες του επιστημονικού κλιμακίου.
Το Επιστημονικό Δίκτυο δημιουργήθηκε στις αρχές του 2010 και αποτελεί πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να διαπιστωθεί το ακριβές μέγεθος της ήδη γνωστής και εμφανούς περιβαλλοντικής υποβάθμισης που έχει υποστεί η Μαύρη Θάλασσα. Ο Φ. Βοσνιάκος βρέθηκε στην περιοχή του Εύξεινου Πόντου το τελευταίο δεκαήμερο του Αυγούστου, συμβάλλοντας στις έρευνες. «Το κλιμάκιο στο οποίο συμμετείχα επικεντρώθηκε στις ακτές της Ρουμανίας, της Βουλγαρίας, και της Ουκρανίας, ενώ υπήρχαν αντίστοιχες επιστημονικές ομάδες στα ανοικτά Ρωσίας και Τουρκίας. Ελέγξαμε σχεδόν τα πάντα, λαμβάνοντας τόσο δείγματα νερού όσο και δείγματα από τα ιζήματα του βυθού», δηλώνει ο καθηγητής.
Τα αποτελέσματα των ερευνών, που δημοσιεύονται για πρώτη φορά από τη Real planet, δείχνουν ότι η χημική ρύπανση αλλά και οι κλιματικές αλλαγές έχουν αλλάξει τη φυσιογνωμία της Μαύρης Θάλασσας. «Τα χημικά στοιχεία που εισρέουν στη θάλασσα μέσω του Δούναβη και των άλλων ποταμών έχουν προκαλέσει το φαινόμενο της ανοξίας, δηλαδή της έλλειψης οξυγόνου. Ο μέσος όρος της περιεκτικότητας οξυγόνου στη Μαύρη Θάλασσα μετρήθηκε στα 34,8 μικρομόρια, ενώ το φυσιολογικό όριο είναι στα 110 μικρομόρια. Τεράστια μείωση έχει υποστεί και η αλατότητα της θάλασσας, η οποία μετρήθηκε κατά μέσο όρο στις 13,9 μονάδες στοιχείων άλατος, έναντι 16,9 που ήταν η τιμή της το 1990. Με έκπληξη διαπιστώσαμε πως σε κάποια σημεία η αλατότητα μετρήθηκε στη μισή μονάδα!. Η αλατότητα βέβαια επηρεάζεται κυρίως από τις κλιματικές αλλαγές και από την άνοδο της θερμοκρασίας των υδάτων της Μαύρης Θάλασσας», αναφέρει ο Φ. Βοσνιάκος.
Ρύποι από το Δούναβη
Η έλλειψη οξυγόνου είναι αποτέλεσμα της διαχρονικής ρύπανσης με χημικά που δέχεται η Μαύρη Θάλασσα. Παλαιότερες έρευνες έχουν δείξει ότι περισσότερη από τη μισή ρύπανση -51%- προέρχεται από τον Δούναβη, τον μεγαλύτερο ποταμό της Ευρώπης. «Ο Δούναβης είναι ο κυριότερος υπαίτιος για την κατάσταση της Μαύρης Θάλασσας καθώς μεταφέρει τη ρύπανση και των 17 κρατών από τα οποία περνά. Εκτός όμως από ρυπογόνα στοιχεία, ο ποταμός μεταφέρει και μεγάλους όγκους ιζήματος, κάτι που τον καθιστά υπεύθυνο για ένα άλλο τεράστιο πρόβλημα, τη διάβρωση των ακτών της Μαύρης Θάλασσας», επισημαίνει ο Φ. Βοσνιάκος.
Ύφαλος από ιζήματα
Οι έρευνες έδειξαν πως τα ιζήματα από τον Δούναβη έχουν δημιουργήσει έναν νέο ύφαλο μέσα στη Μαύρη Θάλασσα. «Αυτός ο ύφαλος έχει αλλάξει εντελώς τη ροή των θαλάσσιων ρευμάτων», τονίζει ο καθηγητής, προσθέτοντας πως σε σχέση με το 2009 η αύξηση του επιπέδου της θάλασσας μετρήθηκε στα 23,5 εκατοστά.
Τα συμπεράσματα του Επιστημονικού Δικτύου για την Αναβάθμιση της Μαύρης Θάλασσας είναι ιδιαίτερα ανησυχητικά, ωστόσο είναι αμφίβολο εάν θα αποτελέσουν αφορμή για την ανάληψη δράσης εναντίον της ρύπανσης. Μέχρι σήμερα, η Επιτροπή της Μαύρης Θάλασσας, που εδρεύει στην Κωνσταντινούπολη, έχει αυστηρά συμβουλευτικό χαρακτήρα. Για να υπάρξει βελτίωση της κατάστασης, θα πρέπει να αποκτήσει και εκτελεστικό ρόλο, κάτι όμως που φαντάζει δύσκολο, δεδομένων των πολιτικών συνθηκών στα κράτη της περιοχής.
Του Αλέξανδρου Κόντη
